NHỮNG TẤM BƯU THIẾP TỪ MỘT VÙNG BIỂN BỊ ĐẦU ĐỘC: TRUNG TÂM CỦA NẠN BUÔN NGƯỜI Ở VIỆT NAM.

(Reuters) - Ở những vùng miền quê của Nghệ An và Hà Tĩnh, đâu đâu cũng nhìn thấy các tấm bảng quảng cáo xuất khẩu lao động và du học được dựng lên, rãi đều như những hạt mè đen trên một cái bánh tráng.

Mỗi năm, có hàng ngàn người đã đáp ứng lời kêu gọi và bị lôi kéo vào cái giấc mộng về một tương lai sáng lạn hơn ở nước ngoài, nhưng nhiều người đã phải chọn con đường bất hợp pháp, đi lậu, đầy hiểm nguy, bằng đường bộ hay đường biển.

Hiện tượng này hiện đang thu hút dư luận, sau khi thi thể của 39 người được khám phá trong một chiếc xe tải tại vùng ngoại ô của Luân Đôn hồi tuần vừa qua.

Người ta đang lo ngại rằng phần nhiều các nạn nhân ấy là người Việt, xuất thân từ Nghệ An và Hà Tĩnh, một vùng chuyên canh lúa của miền Trung-Bắc-Bộ.

Thiếu hụt việc làm, sự khuyến khích của nhà cầm quyền, các băng đảng buôn người, thảm họa môi trường và áp lực của chính quyền đối với những người theo đạo Công Giáo, là các yếu tố mang tính địa phương đàng sau làn sóng di cư.

"Ở đây, hầu như ai cũng có người thân tại nước ngoài". Bui Thac cho biết. Cháu trai của anh, Bui Phan Thang, đang được gia đình lo sợ là một trong các nạn nhân đã chết trong thùng của chiếc xe tải.

"Hầu hết mọi gia đình đều có người thân đi ra nước ngoài. Người già thì ở lại nhưng những người trẻ tuổi thì phải tìm cách để đi lao động ở nước ngoài vì họ khó mà tìm được việc làm ở nhà"

Các cộng đồng ở những vùng xa xôi và nghèo khổ của Nghệ An và Hà Tĩnh đã rơi sâu vào tuyệt vọng, lo sợ rằng người thân của họ đang nằm trong số những người đã chết trong thảm kịch vừa qua.

XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG: ƯU TIÊN HÀNG ĐẦU.

Đối với nhà cầm quyền, đảng CSVN, lợi nhuận mang lại từ việc di dân ra nước ngoài là rất rõ ràng.

Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Nghệ An từng ban hành một bản báo cáo về tình hình đẩy mạnh việc xuất khẩu lao động hồi tháng 9 vừa qua.

"Xuất khẩu lao động là ưu tiên của đảng và nhà nước nhằm thực hiện chương trình mục tiêu giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo ... ". Đó là những dòng đọc được từ bản Nghị Quyết số 274/2009/HĐND của tỉnh.

Tổng thu nhập trung bình tính trên đầu người của cả 2 tỉnh đều thấp hơn con số trung bình $2,540 (USD) của cả nước. Năm rồi, thu nhập trung bình của dân chúng ở Nghệ An là $1,636 và Hà Tĩnh là $2,217 (USD)

Số lượng kiều hối từ ngoại quốc gửi về đã trợ giúp thêm rất nhiều. Chỉ riêng Nghệ An không thôi đã thu về được $255 triệu USD hàng năm - theo báo cáo từ truyền thông của nhà nước.

"Xuất khẩu lao động là một giải pháp đối với tình trạng thất nghiệp", Phó Chủ tịch Nguyễn Quang Phú của xã Thanh Lộc, huyện Can Lộc, nói với phóng viên hãng Reuters. "Kiều hối đã giúp cải thiện đời sống của người dân nơi đây".

Mặc dù có được các lợi thế về kinh tế, tấn thảm kịch đã làm bộc lộ khả năng giới hạn của đảng cộng sản trong việc điều tiết dòng người bỏ xứ ra đi.

Các cộng đồng Công Giáo phát triển mạnh cùng với sự xuất hiện của những băng đảng buôn người, cả 2 thứ này đều đang làm cho đảng phải nhức đầu.

Vụ xả thải chất độc ra ngư trường từ ba năm trước cũng góp phần thúc đẩy mạnh hơn chuyện tìm cách ra nước ngoài.

NHỮNG BĂNG ĐẢNG

Trong số những người đã từng bỏ xứ ra đi để mưu sinh từ Nghệ An là nhà cách mạng, chủ tịch sáng lập đảng CSVN, ông Hồ Chí Minh.

Tay tỉ phú đầu tiên của Việt Nam, Phạm Nhật Vượng, từng đi sang Liên Xô cũ hồi thập niên 1990's trước khi trở về và gầy dựng nên tập đoàn Vingroup - cũng có gốc gác từ Hà Tĩnh.

"Dân chúng từ các tỉnh này có một lịch sử lâu đời trong chuyện bỏ sang nước ngoài để kiếm tiền gửi về nhà, nhất là trong giai đoạn có chương trình xuất khẩu lao động sang các nước trong khối Sô-Viết", cô Mimi Vũ, một nhà hoạt động độc lập chống việc buôn người ở Sài Gòn, cho biết.

"Sau nhiều thập niên, dân chúng tin rằng đó là cách duy nhất để có thể thành công và giúp đỡ gia đình qua kiều hối", cô Vũ nói thêm.

Mặc dù thống kê là việc bất khả thi, cư dân địa phương và các chuyên gia về buôn người tin rằng nhiều người đã bỏ xứ ra đi, qua đường dây của các băng đảng buôn người tại Việt Nam. Chúng thu một số tiền lên đến nhiều ngàn đô-la, từ các gia đình muốn người thân đi được ra nước ngoài.

Buôn lậu người vào Anh Quốc đã hiện diện liên tục từ rất lâu và Cơ Quan Tội Phạm Quốc Gia ở Luân Đôn đã có hẳn một văn phòng liên lạc tại Đại Sứ Quán Anh Quốc ở Hà Nội nhằm chống trả các vấn nạn cùng với Cảnh Sát Việt Nam, song song với nhiều công việc khác.

Trong mục Ý Kiến, phát hành hồi tháng rồi, Đại Sứ Anh tại Việt Nam, Gareth Ward, đã cảnh báo về sự nguy hiểm khi tin vào các lời hứa hẹn của bọn buôn người:

"Chúng không phải là bằng hữu (của các bạn). Chúng (chỉ) là ột đám tội phạm."

VÙNG BIỂN BỊ ĐẦU ĐỘC.

Cơ hội làm việc đã bị vùi dập bởi thảm họa môi trường.

Ở một góc nhỏ của Hà Tĩnh, kẹp giữa những bờ biển hẹp và các thửa ruộng với từng đàn trâu dầm mình dưới nước, là sự ngự trị của những ống xả khói từ nhà máy thép Formosa.

Nhà máy thép, thuộc sở hữu của công ty Nhựa Formosa, Đài Loan, từng bị Hà Nội đổ lỗi vào năm 2016 là đã gây ra một thảm họa môi trường tồi tệ nhất ở Việt Nam từ trước đến giờ, khi xảy ra một vụ rò rỉ hóa chất làm nhiễm độc vùng biển duyên hải, gây thiệt hại đến đời sống và tạo nên một làn sóng biểu tình rộng khắp.

"Chồng tôi quyết định đi ra nước ngoài để làm việc vào năm 2016, khi vụ Formosa xảy ra," cô Anna Nguyễn cho biết, chồng cô đã phải đi lậu sang Ukaine, qua Pháp rồi đến Anh để làm việc trong một tiệm làm móng tay.

"Chúng tôi sợ rằng vụ nhiễm độc sẽ gây hại đến sức khỏe và tương lai nên chúng tôi phải đánh liều. Nhưng giờ thì cuộc sống lại quá khó khăn", cô Anna than thở.

Một tờ báo của chính quyền tỉnh Hà Tĩnh cho biết đã có hơn 40,000 người bỏ xứ mỗi năm để tìm việc làm ở nơi khác, trong và ngoài nước.

VỊ LINH MỤC

Giống như Anna Nguyễn, nhiều người đang bị lo sợ là nằm trong số các nạn nhân, cũng cùng có tên thánh Công Giáo.

Rãi rác khắp vùng Trung-Bắc-Bộ là các cộng đồng Công Giáo nhỏ, sót lại từ thời Pháp xâm chiếm Việt Nam. Nghệ An có 280,000 giáo dân - theo báo chí của nhà nước - và 149,000 ở Hà Tĩnh.

Trong một buổi lễ đặc biệt được tổ chức vào tối thứ Bảy, trong ngôi nhà thờ với các vách tường màu trắng của Giáo Xứ Mỹ Khánh ở Yên Thành, Nghệ An. Linh mục Đặng Hữu Nam cho rằng vấn đề ô nhiễm, các khó khăn xã hội và thiên tai, như lũ lụt và hạn hán, đã là các nguyên nhân chính đối với dòng ly hương ồ ạt gần đây.

Bài giảng thẳng thắn và công khai của LM Nam cùng với sự chỉ trích của ông đối với nhà cầm quyền Việt Nam đã đem đến cho ông và giáo xứ của mình một sự quan tâm đặc biệt từ phía công an. Đây cũng lại là một nguyên nhân nữa khiến người ta phải mưu tìm một đời sống ở nơi khác

"Tại sao người Việt lại phải trả quá nhiều tiền, chỉ để chết?" Cha Nam nói trong buổi lễ.

"Tại sao lại như thế, khi mà Việt Nam đã không còn chiến tranh? Lại có quá nhiều người buộc phải ly hương tìm đến những vùng đất khác?"